Devlet Hastanesinde Katarakt Amiyatı: Kapsamlı Bir Rehber
Devlet hastanelerinde katarakt ameliyatı, Türkiye'de Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kapsamında ücretsiz veya çok düşük bir katılım payı ile gerçekleştirilen, son derece yaygın ve başarılı bir cerrahi prosedürdür. İşlem, genellikle "Fakoemülsifikasyon (FAKO)" yöntemi kullanılarak yapılır. Süreci adım adım anlatalım:
1. Ameliyat Öncesi Süreç ve Hazırlıklar
- Muayene ve Teşhis: Hastanın göz polikliniğine başvurması ve göz hastalıkları uzmanı tarafından detaylı muayene edilmesiyle başlar. Kataraktın derecesi belirlenir ve ameliyat kararı verilir.
- Göz Ölçümleri (Biyometri): Ameliyatın en kritik aşamalarından biridir. Özel cihazlarla gözün ön-arka uzunluğu, kornea eğriliği gibi parametreler ölçülür. Bu ölçümler, hastaya takılacak olan yapay merceğin (göz içi lensi) numarasının belirlenmesi için şarttır.
- Genel Sağlık Kontrolleri: Hastanın anestezi ve ameliyata uygunluğunu değerlendirmek için kan tahlilleri, EKG gibi genel sistemik kontroller yapılır. Bu kontroller hastanenin dahiliye/anestezi polikliniklerinde gerçekleştirilir.
- Randevu ve Onam: Tüm tetkikler tamamlandıktan sonra ameliyat için randevu verilir. Hasta, ameliyatın riskleri ve faydaları hakkında bilgilendirilir ve ameliyat onam (riziko) formunu imzalar.
- Ameliyat Günü Hazırlığı: Hasta, ameliyattan genellikle bir gün önce veya aynı gün gözünü antibiyotikli damlalarla hazırlamaya başlar. Ameliyat günü aç gelmesi ve rahat kıyafetler giymesi istenir.
2. Ameliyat Günü ve Cerrahi İşlem
- Hastaneye Kabul ve Hazırlık: Hasta, ameliyathane öncesi hazırlık odasına alınır. Göz bebeğini büyütmek için damlalar damlatılır. Ameliyat olacak göz işaretlenir.
- Anestezi: Devlet hastanelerinde katarakt ameliyatı çoğunlukla lokal anestezi (sadece gözün uyuşturulması) ile yapılır. Bu, iğne ile (peribulbar/retrobulbar) veya sadece damla (topikal) şeklinde olabilir. Hasta ameliyat boyunca uyanıktır ancak ağrı hissetmez. Genel anestezi, çocuklarda, aşırı kaygılı hastalarda veya özel durumlarda tercih edilir.
- Cerrahi Teknik (FAKO): Ameliyat, steril ameliyathane koşullarında, genellikle 15-30 dakika sürer.
- Cerrah, gözün üzerine bir örtü (steril örtü) yerleştirir ve göz kapaklarını bir spekulum ile açar.
- Gözün saydam tabakasında (kornea) 2-3 mm'lik mikroskobik bir kesi açılır.
- Bu kesiden göz içine girilir ve kataraktlı doğal lensin ön kapsülü dairesel şekilde açılır (kapsüloreksis).
- Fakoemülsifikasyon cihazı kullanılarak, yüksek frekanslı ultrasonik titreşimlerle lens içindeki bulanık çekirdek parçalanır ve aynı anda emilir.
- Lens kapsülünün arka kısmı (torba şeklinde) temiz ve sağlam bırakılır.
- Bu torbanın içine, önceden belirlenen numaralı, katlanabilir yapay göz içi lensi (İOL) yerleştirilir. Lens açılarak torbaya yerleşir.
- Açılan mikro kesi genellikle dikiş gerektirmez, kendiliğinden kapanır. Bazen çok küçük bir dikiş atılabilir.
- Ameliyat sonunda göze antibiyotikli merhem sürülür ve koruyucu bir kapak ile kapatılır.
3. Ameliyat Sonrası Süreç
- Taburcu Olma: Ameliyat sonrası hasta bir süre dinlendirilir, ardından aynı gün taburcu edilir. Nadiren gözlem amaçlı bir gece yatış gerekebilir.
- Kontroller: Ertesi gün, bir hafta sonra ve bir ay sonra olmak üzere kontrollere çağrılır. Kontrollerde gözün iyileşmesi değerlendirilir ve görme keskinliği ölçülür.
- İlaç Kullanımı: Hastaya, genellikle birkaç hafta boyunca kullanması için antibiyotikli ve kortizonlu damlalar reçete edilir. Damlaların doktorun tarif ettiği şekilde ve sürede kullanılması enfeksiyon ve iltihap riskini önlemek açısından hayati önem taşır.
- Günlük Yaşam: İlk günler gözü ovuşturmamak, su kaçırmamak, ağır fiziksel aktivitelerden ve tozlu ortamlardan kaçınmak gerekir. Doktorun önerdiği süre boyunca yüzmek yasaktır. Gözlük veya güneş gözlüğü kullanımı önerilir.
Devlet Hastanesinde Katarakt Ameliyatının Avantajları ve Pratik Bilgiler
- Maliyet: SGK anlaşmalı devlet hastanelerinde, standart monofokal (uzak için) göz içi lensi kullanıldığında ameliyat ücretsizdir veya cüzi bir katılım payı ödenir. Astigmat düzeltici (torik) veya yakın gözlüğünden kurtarabilen (multifokal/trifokal) akıllı lensler ise ekstra ücrete tabidir ve hasta bu farkı öder.
- Bekleme Süreleri: Yoğunluk nedeniyle randevu ve ameliyat için belli bir bekleme süresi olabilir. Bu süre hastaneden hastaneye değişiklik gösterir.
- Uzman Ekip: Ameliyatlar, göz hastalıkları uzmanı (oftalmolog) cerrahlar tarafından yapılır. Deneyimli cerrahlar devlet hastanelerinde de görev yapmaktadır.
- Tecrübe: Devlet hastaneleri çok sayıda vaka gördüğü için cerrahların tecrübesi oldukça yüksektir.
- Teknoloji: Büyük devlet hastaneleri ve üniversite hastaneleri genellikle son teknoloji FAKO cihazlarına sahiptir. Ancak, her hastanede aynı teknolojik imkanlar olmayabilir.
Önemli Uyarılar
- Ameliyat öncesi ve sonrası doktorun tüm talimatlarına harfiyen uyun.
- Ameliyat sonrası gözde şiddetli ağrı, ani görme kaybı, artan kızarıklık veya ışık çakmaları olursa derhal hastaneye başvurun.
- Katarakt ameliyatı sonrası ikincil katarakt (lens kapsülünde bulanıklık) gelişebilir. Bu, basit bir lazer tedavisi (YAG lazer kapsülotomi) ile poliklinik şartlarında birkaç dakikada giderilebilir.
Sonuç olarak, devlet hastanelerinde gerçekleştirilen katarakt ameliyatları, dünya standartlarında, güvenilir ve başarı oranı çok yüksek cerrahi müdahalelerdir. Doğru tanı, titiz bir hazırlık süreci ve hasta uyumu ile görme kalitesinde çarpıcı bir iyileşme sağlanabilir. |
