Katarakt Ameliyatı Sonrası Göz Tansiyonu Yükselmesinin Nedenleri
Katarakt ameliyatı (fakoemülsifikasyon) modern tıbbın en başarılı ve güvenli cerrahi işlemlerinden biri olarak kabul edilse de, her cerrahi müdahalede olduğu gibi bazı komplikasyon riskleri taşır. Bunlardan biri de ameliyat sonrası dönemde göz içi basıncında (göz tansiyonu) geçici veya kalıcı yükselmedir. Bu durum genellikle ameliyattan hemen sonraki ilk 24-72 saat içinde görülür ve çoğunlukla geçicidir. Ancak nadiren uzun süreli tedavi gerektirebilir.
Göz Tansiyonu Yükselmesinin Başlıca Nedenleri:
- Cerrahi Süreçte Kullanılan Viskoelastik Maddeler: Ameliyat sırasında kornea ve lens gibi dokuları korumak, ameliyat sahasını genişletmek için kullanılan özel jel benzeri maddelerdir. Ameliyat sonunda bu maddelerin tamamen temizlenememesi, gözün drenaj kanallarını (trabeküler ağ) geçici olarak tıkayarak göz içi sıvısının (aköz hümör) dışa akışını engelleyebilir. Bu, erken dönem göz tansiyonu yükselmesinin en yaygın nedenidir.
- Trabeküler Ağda İnflamatuar Tıkanıklık: Ameliyatın doğal bir sonucu olarak gelişen hafif inflamasyon (iltihabi reaksiyon), göz içi sıvısının dışa aktığı mikroskobik kanalları (trabeküler ağ) tıkayabilir. Özellikle önceden glokom hastalığı olan veya göz tansiyonu yüksekliğine yatkın bireylerde bu risk daha fazladır.
- Pigment Dağılımı: Ameliyat sırasında doğal lensin hareket ettirilmesi, arkadaki iris dokusundan pigment granüllerinin dökülmesine neden olabilir. Bu pigmentler drenaj kanallarını tıkayarak göz tansiyonunu yükseltebilir.
- Kanama (Hifema): Ameliyat sırasında veya sonrasında gözün ön kamarasında mikroskobik veya görünür düzeyde kanama olabilir. Bu kan hücreleri ve kalıntıları da drenaj sistemini tıkayabilir.
- Göz İçi Lensinin (GİL) Pozisyonu veya Tasarımı: Çok nadiren, göz içine yerleştirilen yapay lensin pozisyonu veya bacaklarının (haptik) yapısı, iris dokusunu veya siliyer cisimi iterek açıyı kapatabilir ve göz sıvısının dolaşımını engelleyebilir. Buna "lens bloğu" denir.
- Steroid Tepkisi: Ameliyat sonrası enfeksiyon ve inflamasyonu önlemek için sıklıkla steroidli göz damlaları reçete edilir. Bazı hastalar bu ilaçlara karşı "steroid yanıtı" gösterir ve göz tansiyonları önemli ölçüde yükselebilir. Bu durum ilacın kesilmesi veya değiştirilmesi ile genellikle düzelir.
- Önceden Var Olan Glokom: Ameliyat öncesinde glokom tanısı olan, göz tansiyonu sınırda seyreden veya göz açısı dar olan hastalarda, ameliyat sonrası göz tansiyonu yükselme riski daha belirgindir.
- Ameliyat Sonrası Göz İçi Enfeksiyonu (Endoftalmi): Çok nadir ama ciddi bir komplikasyon olan enfeksiyon, şiddetli inflamasyona ve göz içi basınç dengesinin bozulmasına yol açabilir.
Belirtileri Nelerdir?
Hafif yükselmeler genellikle belirti vermez ve rutin kontrollerde tespit edilir. Ancak daha yüksek değerlerde; - Şiddetli göz ağrısı veya baş ağrısı
- Bulantı, kusma
- Gözde kızarıklık
- Bulanık veya azalmış görme
- Işıklar etrafında halkalar görme (halo) gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Tedavi ve Yönetim:
Tedavi, altta yatan nedene ve basınç yüksekliğinin şiddetine bağlıdır. - İlaç Tedavisi: Çoğu durumda geçici olarak göz tansiyonunu düşüren damlalar (beta blokerler, alfa agonistler, karbonik anhidraz inhibitörleri veya prostaglandin analogları) reçete edilir. Steroid kaynaklı ise steroidli damla kesilip yerine non-steroid anti-inflamatuar damlalara geçilebilir.
- Lazer veya Cerrahi Müdahale: Çok nadiren, ilaçlarla kontrol altına alınamayan ve kalıcı hale gelen göz tansiyonu yüksekliğinde, lazer tedavileri (örn., selektif lazer trabeküloplasti) veya glokom cerrahisi gerekebilir.
Önemli Uyarı:
Katarakt ameliyatı sonrası göz tansiyonu yükselmesi sık karşılaşılan bir durum olabilir, ancak çoğunlukla geçicidir ve etkin bir şekilde yönetilebilir. Ameliyat sonrası verilen tüm kontrollere düzenli gitmek, reçete edilen damlaları doğru şekilde kullanmak ve olağandışı bir ağrı veya görme kaybı hissedildiğinde derhal doktora başvurmak, kalıcı görme hasarını (optik sinir hasarı) önlemede hayati öneme sahiptir.
|
