Kataraktın Oluşma Zamanı ve Yaşla İlişkisi
Katarakt, gözümüzün içindeki doğal merceğin saydamlığını yitirerek bulanıklaşmasıdır. Bu süreç genellikle yavaş ilerler ve görme kalitesini zamanla azaltır. Kataraktın ne zaman oluştuğu sorusunun tek bir cevabı yoktur; çünkü oluşum zamanı büyük ölçüde altta yatan nedene bağlıdır. En yaygın neden yaşlanma olsa da, katarakt her yaşta ortaya çıkabilir.
1. Yaşa Bağlı (Senil) Katarakt
Bu, en sık karşılaşılan katarakt türüdür ve doğal yaşlanma sürecinin bir parçası olarak kabul edilir. - Başlangıç Zamanı: Çoğu insanda 40'lı ve 50'li yaşlarda lens proteinleri yavaş yavaş bozulmaya ve kümelenmeye başlar. Ancak bu değişiklikler erken evrelerde görme kaybına neden olmayabilir.
- Belirgin Hale Gelme Zamanı: Kataraktın görmede ciddi bir bulanıklığa ve şikayetlere yol açması genellikle 60'lı yaşlar ve sonrasında daha belirgin hale gelir. 80 yaşın üzerindeki pek çok kişide katarakt bulunur veya katarakt ameliyatı geçirmiştir.
2. Diğer Katarakt Türleri ve Oluşma Zamanları
Yaşlanma dışındaki faktörler, kataraktın çok daha erken yaşlarda ortaya çıkmasına neden olabilir: - Konjenital (Doğumsal) Katarakt: Bebek doğduğunda mevcuttur veya yaşamın ilk yılında gelişir. Annenin hamilelikte geçirdiği enfeksiyonlar (kızamıkçık gibi), metabolik hastalıklar veya genetik faktörlerden kaynaklanabilir.
- Travmatik Katarakt: Göze gelen bir darbe, kesi veya delinme sonucu oluşur. Travmanın hemen ardından veya yıllar sonra bile ortaya çıkabilir. Her yaşta görülebilir.
- İkincil (Sekonder) Katarakt: Başka hastalıklar veya durumlara bağlı olarak gelişir.
- Sistemik Hastalıklar: Kontrolsüz diyabet hastalarında katarakt, genç yaşlarda (20'li-30'lu yaşlarda) dahi hızlı bir şekilde gelişebilir.
- Göz Hastalıkları: Üveit, glokom gibi göz hastalıkları.
- Uzun Süreli Kortizon Kullanımı: Ağızdan veya göz damlası şeklinde uzun süreli kortikosteroid kullanımı.
- Radyasyon Tedavisi: Baş ve boyun bölgesine uygulanan radyoterapi.
- Yaşam Tarzı ve Çevresel Faktörler:
- Ultraviyole (UV) Işınlarına Maruziyet: Güneş ışığına korunmasız ve uzun süre maruz kalmak, katarakt oluşumunu hızlandırabilir ve daha erken yaşlarda ortaya çıkmasına neden olabilir.
- Sigara ve Alkol Kullanımı: Önemli risk faktörlerindendir.
- Kötü Beslenme: Antioksidan (C ve E vitamini) eksiklikleri.
Önemli Uyarılar ve Sonuç
- Katarakt bir "yaşlılık hastalığı" olarak bilinse de, her yaşta görülebilir. Özellikle diyabet hastaları, göz travması geçirenler ve ailesinde erken katarakt öyküsü olanlar dikkatli olmalıdır.
- Kataraktın ilerleme hızı kişiden kişiye büyük farklılık gösterir. Bir göz diğerinden daha hızlı etkilenebilir.
- Erken teşhis ve düzenli göz muayenesi çok önemlidir. 40 yaşından sonra yılda bir kez göz muayenesi önerilir. Görmede bulanıklık, ışığa hassasiyet, renklerin soluk görünmesi, gece görüşünde bozulma gibi belirtiler fark edildiğinde vakit kaybetmeden bir göz doktoruna başvurulmalıdır.
- Kataraktın tek ve kesin tedavisi cerrahi operasyondur. Ameliyat zamanlaması, kişinin günlük yaşamını ve görme kalitesini ne ölçüde etkilediğine bağlı olarak hasta ve doktor tarafından belirlenir. Günümüzdeki modern tekniklerle (FAKO yöntemi) ameliyatlar kısa sürede, ağrısız ve yüksek başarı oranıyla gerçekleştirilebilmektedir.
|
